تاب آوری چیست
تاب آوری چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ تمام افراد در طول سال‌های زندگی مشکلات و سختی‌هایی را متحمل شده‌اند. این دشواری‌ها ممکن است در روابط خانوادگی، کار و یا سلامت جسمی اتفاق افتاده باشند. با این‌حال آنچه اکثر روانشناسان نسبت به آن اتفاق‌نظر دارند، این است که تعداد مشکلات زندگی فرد، اهمیت چندانی برای بررسی ندارد و آنچه مهم است شیوه برخورد با مشکلات می‌باشد. درنتیجه می‌بایست به افراد آموزش داد که در هنگام مواجهه با مشکلات چگونه از سلامت روان خود مراقبت کرده و زندگی‌شان را تسلیم شرایط بد پیش‌آمده نکنند. چگونگی مبارزه با مشکلات پیش‌آمده، روانشناسان را به سمت مفهوم تاب آوری هدایت کرد. تاب آوری در واقع انعطاف پذیری و توانایی افراد برای سازگار شدن در شرایط مختلف است. به همین دلیل اهمیت دارد که با مفهوم و ویژگی‌های آن آشنا شوید.
منبع: تاب آوری چیست
تاب آوری چیست و به چه معنا است؟
در یک تعریف ساده، تاب آوری به معنای توانایی ذهنی برای سازگار شدن با شرایط موجود است. این توانایی باعث می‌شود فرد علی‌رغم مشکلات و فشاری که احساس می‌کند همچنان به‌عنوان یک فرد فعال در جامعه باقی بماند.
برای اطلاع بیشتر در زمینه مهارت های زندگی کلیک کنید.
تاب آوری چیست و ویژگی‌های تاب آوری
از ویژگی‌های تاب آوری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. چند بعدی بودن
تاب آوری یک توانایی جسمی-روانی-اجتماعی است. به این معنا که شرایط جسمی، روحی و محیط اجتماعی فرد در میزان تاب آوری وی تأثیرگذار خواهد بود. افرادی که به لحاظ شرایط جسمانی در وضعیت مطلوبی قرار دارند، از مشکلات روحی و بیماری روانی خاصی رنج نمی‌برند، حامیان خوبی در اطرافشان دارند و توانایی بالاتری برای تاب آوری در شرایط سخت خواهند داشت.
2. داشتن منابع محیطی بیشتر
به میزانی که منابع محیطی بیشتری در اختیار فرد قرار داشته باشد، تاب آوری بالاتر خواهد بود. این منابع محیطی می‌تواند طیف وسیعی از عوامل ازجمله دسترسی به متخصصین، دسترسی به منابع مالی، سیستم حمایتی مطلوب در خانواده و آشنایی با افرادی که چنین شرایطی را تجربه کرده‌اند را شامل شود. برای مثال فرض کنید یک فرد به بیماری سختی مبتلا است. تحمل چنین شرایطی برای فردی که امکان تبادل‌نظر با متخصصین مختلفی را دارد و یا به لحاظ مالی در شرایط مطلوبی است، بسیار راحت‌تر از فردی است که در یک منطقه دورافتاده زندگی می‌کند و امکانات چندانی برای استفاده از متخصصین و یا صحبت با افرادی که تجربیات مشترکی داشته باشند ندارد.
3. تأثیرپذیری از عوامل مختلف از ویژگی‌های تاب آوری
با توجه به نوع مشکل پیش‌آمده، عواملی نظیر جنسیت، سن و یا تجربیات پیشین زندگی، در میزان تاب آوری فرد اثرگذار خواهد بود. برای مثال تحمل یک شکست عاطفی در سنین نوجوانی کمتر از بزرگ‌سالی است. درعین‌حال، زنان به‌طورکلی نسبت به مسائل عاطفی آسیب‌پذیرتر هستند. اگر فرد در طول زندگی خود، تجربیات بسیاری در زمینه مشکل پیش‌آمده به دست آورده باشد بهتر می‌تواند با شرایط جدید کنار بیاید.
4. اکتسابی بودن
تاب آوری، ویژگی خاصی نیست که از ابتدای تولد در فرد وجود داشته باشد و می‌توان این توانایی را با استفاده از راهکارهایی در فرد ایجاد کرد.
5. متغیر بودن
بر اساس نظر اکثر روانشناسان، همه افراد در ایامی از زندگی خود تاب آوری بالایی داشته‌اند و در برخی ایام، تاب آوری کاهش می‌یابد. عواملی نظیر شدت فشار و اهمیت مسائل، یکی از ویژگی‌های تأثیرگذار بر بالا بودن و یا افت میزان تاب آوری فرد است.
تاب آوری چیست و راهکارهایی برای بالا بردن تاب آوری
با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید تاب آوری خود را بالا ببرید:
1. ارتباطات اجتماعی
ارتباط با دیگران یکی از عوامل مهمی است که شما را در روزهای سخت، مقاوم نگه می‌دارد. بااین‌حال افرادی که با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنید، می‌بایست ویژگی‌های مشخصی را داشته باشند. آن‌ها باید با شما همدل و دلسوزتان باشد و بتوانید در روزهای سخت به آن‌ها تکیه کنید. برخی از افراد برای دست‌یابی به چنین منظوری، وارد گروه‌هایی می‌شوند که شرایط مشابهی با آن‌ها دارند. برای مثال در شرایط خاص، عضویت در تشکل‌های مردمی که از افراد همدرد شما تشکیل‌شده بسیار کمک‌کننده خواهد بود. پژوهش‌های بسیاری نشان داده که بیماران فعال در انجمن‌های مربوط به بیماری و یا معتادانی که در گروه‌های غیررسمی عضو می‌شوند بهبودی بیشتری را نشان خواهند داد. تنها لازم است که این گروه‌ها از افرادی با شرایط مشابه خودشان ایجادشده باشد. برای آگاهی بیشتر از مهارت های ارتباطی کلیک کنید.
2. سلامتی جسم و روان
داشتن یک بدن و اعصاب سالم، در روزهای سخت خیلی به کمکتان می‌آید. تلاش کنید تا سلامت خود را حفظ کنید. عادات غذایی مناسب، خواب کافی و برنامه ورزشی مناسب از جمله عواملی هستند که به‌سلامت جسم شما کمک زیادی می‌کنند.
انجام تمرینات یوگا، توجه آگاهی، تدارک دیدن برنامه‌هایی برای اوقات فراغت و دور شدن از دغدغه‌ها، به شما کمک می‌کند تا فشار روانی خود را کاهش داده و فرصتی برای ترمیم دستگاه عصبیتان فراهم کنید. همواره به خاطر داشته باشید که استفاده از داروهای آرام‌بخش و یا مواد مخدر، اگرچه می‌تواند برای مدت کوتاهی شما را آرام کند اما مشکلات بسیاری را برایتان به دنبال خواهد آورد.
3. یک هدف برای زندگی‌تان در نظر بگیرید
همه ما در زندگی متوجه این مسئله شده‌ایم که انگیزه و امید برای رسیدن به یک هدف مشخص به ما در جهت تاب آوردن سختی‌ها کمک خواهد کرد. در مقابل افرادی که هدف و برنامه خاصی برای زندگی‌شان ندارند، در مواجهه با مشکلات به‌راحتی فرو می‌ریزند. سعی کنید برای زندگی‌تان اهداف و ارزش‌هایی به وجود آورید و خودتان را مقید به حرکت در این زمینه نمایید. البته می‌بایست به این نکته توجه کنید که یافتن هدف و معنا برای زندگی، چیزی نیست که از بیرون به شما منتقل شود. اهداف می‌بایست یک ارزش درونی برای شما داشته باشند. به همین خاطر زمانی را با خودتان خلوت کنید و به آنچه دوست دارید بیندیشید. تصور خودتان در 5 سال آینده، یک راهکار مفید برای شناسایی ارزش‌هایتان خواهد بود.
4. تفکر سالم
روانشناسان معتقدند افکار شما، احساسات و رفتار شما را خواهند ساخت. درنتیجه اگر افکار سالمی داشته باشید، احساسات، رفتار و به دنبال آن تاب آوری بالایی نیز خواهید داشت. همواره به‌صورت هوشیارانه به ذهن و افکار خود توجه کنید. سعی کنید از شیوه‌های تفکری که مشکلات را بزرگنمایی کرده و به‌صورت فاجعه در نظر می‌گیرند، دوری‌کنید.
5. معنویت
اعتقاد به یک نیروی ماورایی که به شما در حل مشکلات کمک می‌کند، یک باور بسیار ایمنی‌بخش در مواجهه با شرایط نامطلوب است. تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که به چنین نیرویی اعتقاد دارند در مواجهه با سختی‌ها عملکرد بهتری خواهند داشت.
6. کمک بگیرید
بسیاری از مواقع، در هنگام مواجهه با مشکلات، ما نیاز داریم تا از کمک یک متخصص بهره بگیریم و یا افرادی باشند که برخی از مسئولیت‌های ما را برای مدتی برعهده بگیرند تا بتوانیم با فراغ بال بیشتری به مشکلات توجه کنیم. شما هم می‌توانید با استفاده از این راهکار، حجم دغدغه‌های ذهنیتان را کم کنید و به مسائل جدی‌تر بپردازید.
برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
کمال گرایی در تاب آوری
برخی از افراد باور دارند که همواره می‌بایست مسائل و مشکلات مختلف را به‌تنهایی به دوش بکشند و از عهده حل کردن همه‌چیز به‌تنهایی بربیایند. به خاطر داشته باشید که ظرفیت‌های انسان نامحدود نیست و همه ما، حق داریم در شرایطی به خودمان آسان‌تر گرفته و از دیگران کمک بخواهیم.
سؤالات متداول
چگونه می‌توانیم تاب آوری را در خود پرورش دهیم؟
پیدا کردن معنا در زندگی، اعتقاد به مسائل معنوی، برخورداری از یک شیوه تفکر منطقی و همچنین سلامت جسم و روان ازجمله راهکارهای مفید در این زمینه هستند.جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید از خدمات مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران بهره‌مند شوید.
منبع: تاب آوری چیست