بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
بی اشتهایی عصبی یا همان آنورکسیا نوعی اختلال روانی است که در طبقه‌بندی روانپزشکی به عنوان یکی از انواع اختلالات خوردن شناخته می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال، ترس بسیار شدید و غیر منطقی در مورد چاق شدن دارند. همین امر باعث می‌شود که به مقدار بسیار کمی غذا بخورند و رفتارهای غیر معقولانه‌ای جهت کاهش وزن از خود نشان دهند. آن‌ها ممکن است در کاهش وزن تا جایی افراط کنند که سلامت جسمانی شان به شدت به خطر بیافتد و به بستری در بیمارستان نیازمند شوند. ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا در مورد علائم، علل و روش‌های درمان اختلال بی اشتهایی عصبی بپردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
منبع: بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا چیست؟
در طبقه‌بندی اختلالات روانپزشکی بی اشتهایی عصبی نوعی از اختلالات خوردن است که در آن فرد ترس بسیار شدیدی از چاق شدن دارد و از همین رو به میزان کافی غذا نمی‌خورد و دائماً در حال انجام فعالیت‌هایی در جهت کاهش وزن است. افراد مبتلا به این اختلال اغلب وزن بسیار شدیدی دارند و دچار مشکلات سلامتی بسیار جدی می‌شوند. بی اشتهایی عصبی در نهایت عملکرد روزانه فرد را در جنبه‌های مختلف تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث افت وضعیت شغلی، خانوادگی، تحصیلی و… می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیگر اختلالات روانی کلیک کنید.
علائم بی اشتهایی عصبی
افراد مبتلا به آنورکسیا علائم جسمانی، هیجانی و رفتاری خاصی را از خود بروز می‌دهند. علائم جسمانی اغلب به دلیل لب نزدن به غذا و عدم دریافت مواد غذایی کافی اتفاق می‌افتند. ما در ادامه به صورت جداگانه انواع علائم و نشانه‌های اختلال آنورکسیا را بررسی کرده‌ایم.
1.علائم جسمانی اختلال بی اشتهایی عصبی
– از دست دادن مقدار زیادی از وزن یا ناتوانی در به دست آوردن وزن کافی
– داشتن ظاهر بسیار لاغر و نحیف
– از دست دادن انرژی و احساس خستگی مفرط
– احساس سرگیجه و عدم تعادل که معمولاً ناشی از کمبود آب در بدن است.
– نازک شدن تارهای مو و دچار شدن به ریزش موی شدید
– از دست دادن دوره‌های قاعدگی
– دچار شدن به یبوست و سایر مشکلات گوارشی
– فشار خون بسیار پایین و ناتوانی در تحمل سرما
– رنگ پریدگی و کبود شدن انگشتان
2.علائم رفتاری اختلال بی اشتهایی عصبی
افراد مبتلا به آنورکسیا معمولاً تمایل بسیار زیادی برای کاهش هرچه بیشتر وزن دارند. همین مسئله منجر به بروز برخی تغییرات رفتاری در آن‌ها می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
– دنبال کردن رژیم‌های غذایی سرسختانه و خودداری از غذا خوردن به میزان مورد نیاز.
– انجام فعالیت‌های ورزشی به طور بسیار شدید و افراطی.
– تلاش برای القای تهوع در خود پس از مصرف غذا برای جلوگیری از جذب مواد غذایی.
– خوردن یکسری غذاهای خاص که فرد از سالم و کم کالری بودن آن‌ها اطمینان کافی دارد.
– خودداری کردن از غذا خوردن در میان جمع.
– دروغ گفتن در مورد میزان غذایی که مصرف می‌کنند و تلاش برای پنهان کردن رژیم غذایی خود.
– چک کردن خود در آینه به صورت مداوم برای اطمینان یافتن از چاق نبودن و عدم افزایش وزن.
– انکار کردن گرسنگی و آوردن بهانه‌های مختلف برای خودداری از غذا خوردن.
3.علائم هیجانی اختلال بی اشتهایی عصبی
اختلال بی اشتهایی عصبی در کنار مشکلات جسمانی و رفتاری منجر به بروز علائم و نشانه‌هایی در نوع تجربه هیجانات فرد می‌شود که از جمله آن‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد.
– یکنواخت شدن خلق یا احساس بی‌تفاوتی و عدم تجربه هیجانات مختلف به میزان کافی
– احساس بی‌قراری، اضطراب و عصبی بودن
– احساس ترس شدید از افزایش وزن
– کاهش میل جنسی
برای آشنایی بیشتر در زمینه درمان اضطراب کلیک کنید.
علل دچار شدن به آنورکسیا
متخصصان علت واحد و مشخصی را برای اختلال آنورکسیا شناسایی نکرده‌اند. با این حال آن‌ها معتقدند که این مشکل در نتیجه تعامل برخی فاکتورهای زیستی، روانی و اجتماعی اتفاق می‌افتد که در ادامه به شرح هریک از آن‌ها پرداخته‌ایم.
1.علل زیست شناختی
پژوهشگران معتقدند که برخی عوامل ژنتیکی می‌توانند احتمال بروز این اختلال را افزایش دهند و در بروز آنورکسیا مؤثر باشند. با این حال آن‌ها هنوز نتوانسته‌اند ژن مشخصی را به عنوان علت اختلال بی اشتهایی عصبی معرفی کنند. تحقیقات نشان می‌دهند عوامل ژنتیکی مؤثر در بروز صفاتی نظیر کمال‌گرایی و حساسیت افراطی اغلب در بروز آنورکسیا نیز مؤثر هستند.
2.علل روان شناختی اختلال بی اشتهایی عصبی
برخی از افرادی که دچار اختلال بی اشتهایی عصبی هستند شخصیت وسواسی-جبری دارند که همین امر می‌تواند عامل بسیار تأثیرگذاری در رعایت رژیم‌های افراطی باشد. برخورداری از صفاتی نظیر کمال‌گرایی افراطی در این افراد باعث می‌شود که هیچ وقت از اندام خود رضایت کافی به دست نیاورند و دائماً فکر کنند که به اندازه کافی لاغر نشده‌اند.
3.علل اجتماعی و محیطی
در جامعه امروز دائماً بر لاغری و داشتن اندام کشیده و باریک به عنوان یک ویژگی بسیار مثبت تأکید می‌شود. تبلیغات در این زمینه تا جایی پیش رفته است که بسیاری از زنان موفقیت و احساس ارزشمندی خود را در گرو لاغر بودن و داشتن اندام مناسب می‌بینند. علاوه بر این تبلیغات بسیاری از زنان به خصوص جوانان و نوجوانان از جانب اطرافیان خود در این زمینه تحت فشار قرار می‌گیرند و دائماً خود را در رقابتی احساس می‌کنند که همواره باید روی اندام خود تمرکز کنند تا بتوانند از جانب دیگران مورد پذیرش قرار بگیرند.
درمان آنورکسیا
برای درمان آنورکسیا اغلب توصیه می‌شود که افراد در کنار دارو درمانی جلسات روان درمانی را نیز آغاز کنند. در واقع پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف دارو در کنار درمان‌های روان شناختی در روند بهبود آنورکسیا بیشترین تأثیرگذاری را دارد. روان پزشکان معمولاً از داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی برای درمان این بیماری استفاده می‌کنند. روان شناسان نیز در جلسات روان درمانی خود از روش‌هایی نظیر درمان شناختی رفتاری و خانواده درمانی بهره می‌جویند.
درمان شناختی رفتاری یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی برای آنورکسیا است. در این روش درمانگر به فرد کمک می‌کند تا باورها و افکار خودکار و غلط خود را در زمینه تناسب اندام شناسایی کند و با اصلاح آن‌ها هیجانات و رفتارهای خود را تعدیل نماید. روان شناسان معمولاً برای تکمیل فرایند درمان از روش‌هایی نظیر خانواده درمانی استفاده می‌کنند. در این رویکرد افراد خانواده همگی در کنار هم در جلسه روان درمانی حاضر می‌شوند تا در مورد این اختلال آموزش‌های لازم را دریافت کنند و روش‌های برخورد مناسب با فرد بیمار را بیاموزند.
سؤالات متداول
– آیا بی اشتهایی عصبی می‌تواند در مواقعی جای خود را به پرخوری شدید و افراطی بدهد؟
بله برخی از مبتلایان به آنورکسیا هم زمان به پرخوری عصبی یا همان اختلال بولیمیا نیز دچار هستند. همین امر باعث می‌شود که در مواقعی که اضطراب آن‌ها تشدید می‌شود به پرخوری شدید روی بیاورند و پس از آن احساس گناه شدیدی را تجربه کرده و به اعمالی نظیر مصرف داروهای مسهل یا تلاش برای استفراغ کردن روی بیاورند. برای دریافت مشاوره در زمینه بی اشتهایی عصبی می‌توانید با مرکز مشاوره روانشناسی تماس بگیرید.
منبع: بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا